Event Category: Εικαστικά / Περφόρμανς

In memoriam

Το νέο μουσικό-εικαστικό έργο με τίτλο In memoriam του μουσικού και συνθέτη Panú (Παναγιώτης Μανουηλίδη) είναι ένα ηχητικό ρέκβιεμ για ένα κόσμο που χάνεται, μια αιολική ηχητική εμπειρία. Εμπνεόμενος από τους ανεμόμυλους στη Χώρα της Αμοργού, ο Panú σχεδιάζει και κατασκευάζει 90 μοναδικά κεραμικά αντικείμενα, μέλη ενός οργάνου, κουρδισμένα σε πεντατονικές κλίμακες. Τα αντικείμενα τοποθετούνται γύρω από τους ανεμόμυλους και αφήνονται στον άνεμο που οργανώνει την μουσική σύνθεση, άλλοτε δυνατά και εκστατικά και άλλοτε ήσυχα σαν μοιρολόι. Κάθε στιγμή ο ήχος αλλάζει μεταμορφώνοντας τον χώρο και τον χρόνο.

Ο επισκέπτης αφήνεται στην μαγεία του ηχοτοπίου, περιηγείται, παρατηρεί, αφουγκράζεται, ονειροπολεί…καλείται όμως και να παίξει, να πειραματιστεί, να αλληλεπιδράσει με την εγκατάσταση και τα μουσικά όργανα. Τοποθετεί το σώμα του σε διαφορετικά σημεία και επίπεδα στο χώρο, αλλάζει θέση ή κατεύθυνση στα αντικείμενα

Aquatic Echoes

Το εικαστικό έργο Aquatic Echoes παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και αποτελεί μια συνεργασία των εικαστικών Γιώργου Μωραΐτη, Latent Community και Φίλιππου Βασιλείου, και αποτελεί μια ηχητική έρευνα πάνω στα υδάτινα οικοσυστήματα της Μεσόγειου και στο πώς αυτά πλήττονται από την ανθρώπινη παρέμβαση. Σκοπός του έργου είναι να μεγεθύνει τα μη αντιληπτά ηχητικά αποτυπώματα που διαταράσσουν την κλιματική και οικολογική ισορροπία της Ελλάδας και της Μεσόγειου. Μετατρέποντας το κτήριο της Σκοτεινής Φυλακής σε ένα εμβυθιστικό περιβάλλον όπου ο ήχος και η εικόνα μας καλούν να ανασυνθέσουμε ένα βιώσιμο μέλλον, μέσα από τα θραύσματα μιας υπό κατάρρευσης εποχής.

Παράλληλα με την εικαστική εγκατάσταση Aquatic Echoes, θα πραγματοποιηθούν δύο βιωματικά εργαστήρια για παιδιά ηλικίας από 4 έως 12 ετών και εφήβους στο κτήριο περιοδικών εκθέσεων αρχαιοτήτων Παλάτι Ιουστινιάνι στο Κάστρο της Χίου (26, 27, 28/7). Το εργαστήρια για παιδιά με τίτλο ΣΥΝ-ΥΠΑΡΧΟΝΤΑΣ στο βυθό, DIVE-IN, Εcology & Αrt έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση των παιδιών σε θέματα οικολογίας και περιβάλλοντος μέσα από αφηγήσεις, διάλογους, κίνηση και σωματικές τεχνικές. Tο εργαστήριο για εφήβους με τίτλο Sound Ecology Workshop εστιάζει σε μια καθοδηγούμενη περιπατητική εμπειρία, ακούγοντας τους ήχους και συζητώντας τη σημασία των υδάτινων οικοσυστημάτων υπό την καθοδήγηση των καλλιτεχνών.

Πτώση

Ο Coti K. και ο Δημήτρης Γεωργακόπουλος παρουσιάζουν την υπαίθρια ηχητική εγκατάσταση Πτώση στο κάστρο Ακροκορίνθου. Εμπνεόμενο από τον Ίκαρο, το έργο έχει ως αφετηρία τα δύο κομβικά στοιχεία του μύθου, την αλαζονεία και την πτώση. Η πτώση στην οποία αναφέρεται το έργο έχει να κάνει με το συνεπακόλουθο της αλαζονείας του ανθρώπου, που είναι αρχικά η συνειδητοποίηση ότι δεν μπορεί να υπάρξει έξω και πάνω από τη φύση, καθώς και ότι η δύναμή της είναι ικανή να εξαφανίσει κάθε νοητική κατασκευή του που δεν της ανήκει. Την πτώση ακολουθεί η συμφιλίωση, όπου ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τη σχέση του με τη φύση ως αναπόσπαστο κομμάτι της.

Η υπαίθρια ηχητική εγκατάσταση Πτώση είναι ένα γλυπτό που λειτουργεί ως αιολική άρπα. Πρόκειται για μια ξύλινη κατασκευή με μεταλλικό σκελετό, που αποτελείται από δυο συγκλίνουσες ορθογώνιες επιφάνειες. Ο αέρας που εισέρχεται στο στενό πέρασμα ανάμεσά τους συμπιέζεται και εξέρχεται με δύναμη περνώντας μέσα από μία σειρά από χορδές. Ο απαλός ήχος που προκύπτει έχει ένα χαρακτήρα απόκοσμο αλλά και μαγευτικό.

Τοποθετημένο στην είσοδο του κάστρου Ακροκορίνθου, το ηχητικό γλυπτό συνομιλεί με τα ερείπια της ακρόπολης ως θραύσμα ενός εκλιπόντος πολιτισμού κυριαρχίας. Η κατασκευή μοιάζει σαν ένα ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο που έπεσε από ψηλά και καρφώθηκε στο έδαφος, ενώ πλησιάζοντας προς τη χαμηλότερη πλευρά του ορθογωνίου η διάταξη των ξύλινων σανίδων διαταράσσεται δίνοντας σταδιακά τη θέση της σε μια άναρχη δομή που φαινομενικά ακολουθεί τη φορά του αέρα, σαν να παρασέρνεται από αυτόν. Το έργο Πτώση αφήνει στον επισκέπτη την επιλογή να το δει σαν ένα ναό των στοιχείων της φύσης, ή ένα ερείπιο-θραύσμα ενός πολιτισμού που ηττήθηκε και επιστράφηκε στη γη.

Oh, tranquility! Penetrating the very rock, A cicada’s voice

Ο πολιτιστικός οργανισμός Polygreen Culture & Art Initiative (PCAI) παρουσιάζει ένα πρωτότυπο πρόγραμμα στους Δελφούς. Οι εικαστικές δράσεις και περφόρμανς του διημέρου είναι εμπνευσμένες από τις περιβαλλοντικές ανησυχίες του Δημήτρη Πικιώνη, όπως αυτές εκφράστηκαν μέσα από το αρχιτεκτονικό και καλλιτεχνικό έργο του, καθώς και από κείμενά του, όπως το Γαίας ατίμωσις (1954) και το Συναισθηματική τοπογραφία (1935). Χώρος φιλοξενίας το πρώην παβιγιόν Πικιώνη, νυν «π», στους Δελφούς, το πρόσφατα αναστηλωμένο από τον οργανισμό μνημείο νεότερης αρχιτεκτονικής, σχεδιασμένο από τον κορυφαίο Έλληνα αρχιτέκτονα και τον γιο του Πέτρο Πικιώνη, στα τέλη του 1950.

Οι εικαστικές και επιτελεστικές αναθέσεις του PCAI στο πλαίσιο του προγράμματος στοιχειοθετούν νέες ερμηνείες του πολυσχιδούς έργου του σημαντικού δημιουργού, στο οποίο συχνά η νεωτερικότητα και ο σεβασμός για τη φύση διασταυρώνονται με τη λαϊκή παράδοση και την ιαπωνική αρχιτεκτονική. Καταξιωμένοι εικαστικοί, αρχιτέκτονες, ποιητές, μονωδοί και περφόρμερ συμμετέχουν αφορμώμενοι από την ιστορία του αρχιτεκτονικού μνημείου, τοποσήμου της περιοχής, και το φυσικό τοπίο των Δελφών, με σκοπό την ανάδειξη κρίσιμων περιβαλλοντικών ζητημάτων, θέτοντας φιλοσοφικές και κοινωνικές παραμέτρους γύρω από θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, τέχνης και αρχιτεκτονικής.

* Ο τίτλος του προγράμματος αποτελεί αγγλική απόδοση χαϊκού του Ματσούο Μπασό (1689). Μεταφράστηκε από την ακαδημαϊκό και ιαπωνολόγο Helen Craig McCullough (Classical Japanese Prose. An Anthology, 1990, σ. 539).

Θαλασσογραφία σε κήπο

Στον μαγικό αρχαιολογικό χώρο της Δήλου, η Ελληνίδα εικαστικός Κατερίνα Καρατζαφέρη εμπνέεται από την ιαπωνική παράδοση Κομομάκι και την ελληνική υφαντουργία και ο Αιγύπτιος συνθέτης και μουσικός Αχμέντ Σαλέχ φαντάζεται τη σύγχρονη Αλεξάνδρεια να βυθίζεται κάτω από την ανερχόμενη στάθμη της θάλασσας προκειμένου να συναντήσει την ελληνιστική πρόγονό της.

Οι δύο καλλιτέχνες για πρώτη φορά συνεργάζονται σε μια εικαστική / ηχητική εγκατάσταση και περφόρμανς σε διαφορετικά πολιτισμικά αφηγήματα για την προστασία και τους κινδύνους του φυσικού περιβάλλοντος. Οι ιαπωνικές και ελληνικές παραδόσεις συνομιλούν και, μέσα από τη γλυπτική εγκατάσταση της πρώτης και τις προσωπικές ακουστικές μνήμες του δεύτερου, ξεκινά ένας ιδιαίτερος διάλογος με την αρχαιολογία, την ιστορική μνήμη, τη φύση και τον μύθο όπως αυτά εντυπώνονται στον ιστορικό και συμβολικό χώρο της Δήλου.

Ο εφιάλτης της Περσεφόνης

Μια ξεχωριστή διήμερη δράση πραγματοποιεί ο Καιρός Πολιτισμού στο νησί της Τήνου. Η δράση περιλαμβάνει μια εικαστική έκθεση στo Ιερό Προσκύνημα της Ιεράς Καρδίας του Ιησού στο Εξώμβουργο και βιωματικά εργαστήρια για παιδιά στο Τηνιακό εργαστήριο βιβλίου στη Χώρα της Τήνου. Στην έκθεση Ο εφιάλτης της Περσεφόνης –ο τίτλος είναι δανεισμένος από το ομώνυμο τραγούδι των Νίκου Γκάτσου και Μάνου Χατζιδάκι– συμμετέχουν 22 σύγχρονοι Έλληνες εικαστικοί. Η έκθεση περιλαμβάνει γλυπτικές, φωτογραφικές και ηχητικές εγκαταστάσεις, καθώς και μια σειρά περφόρμανς, οι οποίες παρουσιάζονται στον αύλειο χώρο του Ιερού Προσκυνήματος της Ιεράς Καρδίας του Ιησού. Τα περισσότερα έργα είναι ειδικά φτιαγμένα για την έκθεση. Πολλοί από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες έχουν σχέση με το νησί και είναι ήδη εξοικειωμένοι με την τοπογραφία της Τήνου, ενώ έχουν ξαναεκθέσει έργα τους σε διάφορα πρότζεκτ που έχουν πραγματοποιηθεί εκεί την τελευταία δεκαετία. Ανάμεσά τους και δύο καλλιτέχνες, ο Βαλέριος Καλούτσης και ο Λεωνίδας Τσιριγκούλης, οι οποίοι έχουν ασχοληθεί με περιβαλλοντικά θέματα ήδη από τη δεκαετία του ’70.

Τα βιωματικά εργαστήρια με τίτλο Πώς φτιάχνεται ένα παιδικό βιβλίο και οι συνέπειες για το περιβάλλον μας έχουν ως θέμα το βιβλίο ως αντικείμενο. Πρόκειται για μια δημιουργική προσπάθεια μέσα από την οποία τα παιδιά απαντούν σε ερωτήματα όπως: «Έχουμε συνειδητοποιήσει ότι για κάθε βιβλίο έχει κοπεί ένα δέντρο;».

The River / Voicing Water

Η έκθεση προσεγγίζει την έννοια της σύγκρουσης μέσω της μεταμορφωτικής δύναμης του νερού. Σημειώνοντας την δυναμική της ενοποιητικής του δράσης συνδέει δύο πόλεις, την Θεσσαλονίκη και την Ρώμη ενώ παράλληλα προσκαλεί τους επισκέπτες σε μία συμπερίληψη αισθήσεων.

The River ένα ψηφιδωτό μεγάλης κλίμακας της Χριστίνας Νάκου παρουσιάζεται μέσα σε ένα ηχητικό περιβάλλον. Το έργο εμπνέεται από τα ρωμαϊκά ψηφιδωτά δάπεδα του Αρχαιολογικού Μουσείου και επιχειρεί μέσω της παραδοσιακής αυτής τέχνης, να αναδείξει την χειρωναξία ως εμπειρία βιωμένου χρόνου, τον ήχο ως δονούμενο αποτύπωμα της διαδικασίας και την σημασία της αφής στην σύνδεσή μας με τον φυσικό κόσμο και τους συνανθρώπους μας.

Η έκθεση εγκαινιάζεται με δύο performances της Άννας Παγκάλου με τίτλο Voicing Water που εκφράζουν την μυθολογία του νερού, δίνοντας φωνή στο τώρα. Οι μυθολογικές αφηγήσεις των σιντριβανιών συνδέονται με την υδραυλική τεχνολογία, τη συμβολή της στην δημιουργία μουσικών οργάνων και τη φυσική ροή του νερού.

+ΘΛΙΨΙΣ

Η έκθεση +ΘΛΙΨΙΣ ανιχνεύει την έννοια της εσωτερικής σύγκρουσης, όπως αυτή εκδηλώνεται στο πεδίο των αντιθέσεων ανάμεσα στην «αρχή της ευχαρίστησης» και την «αρχή της πραγματικότητας», ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη, στην πίστη και το ένστικτο που διέπει το ανθρώπινο σώμα, στη νομοτέλεια του φυσικού περιβάλλοντος και την τάση ανακάλυψης και φιλοπεριέργειας, στην πειθαρχία και την αναίρεση, στο φυσικό και το μεταφυσικό.

Εννέα καλλιτέχνες αλληλοεπιδρούν με τον νοηματικά, συναισθηματικά, θρησκευτικά και κοινωνικά φορτισμένο χώρο της Μονής Ουρσουλινών. Πρόκειται για ένα οικοδομικό σύμπλεγμα όπου αναπτύχθηκε τον περασμένο αιώνα ένα εγχείρημα πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα, που αποτέλεσε κοινωνικό, πνευματικό και εκπαιδευτικό κέντρο για δεκαετίες στη Τήνο. Η ερήμωσή του αποτελεί μια πρόκληση αναβίωσης σε τοπικό αλλά και πανελλήνιο επίπεδο ως προς την ανάδειξη όχι μόνο της τοπικής ιστορίας αλλά, επίσης, της οργανικής σχέσης του με τα μεγάλα πολιτιστικά κέντρα της εποχής και, κατ’ επέκταση, του ευρωπαϊκού πολιτιστικού γίγνεσθαι.

Εκπαιδευτικές δράσεις

Παράλληλα με την έκθεση θα πραγματοποιούν δύο εκπαιδευτικές δράσεις. Στην πρώτη δράση, με τίτλο Δημοσιογραφία και Τέχνη, η θεωρητικός τέχνης και επιμελήτρια Σοφία Ελίζα Μπουράτση και ο ιδρυτής του site Tinos Today Βαγγέλης Ζαλώνης θα διοργανώσουν εργαστήριο δημιουργικής και δημοσιογραφικής γραφής με αφετηρία τα έργα της έκθεσης και θεωρητικά εργαλεία την ανθρωπολογία και τη φιλοσοφία. Τα κείμενα των συμμετεχόντων (10-18 ετών) θα δημοσιευτούν στον ιστότοπο Tinos Today ως κριτικές της έκθεσης.

Για τη δεύτερη δράση, με τίτλο Τα συναισθήματα χορεύουν, η χορογράφος, χορεύτρια, ηθοποιός και εκπαιδευτικός χορού Ριάννον Μόργκαν θα εφαρμόσει εργαστήριο χορού οδηγώντας του συμμετέχοντες (παιδιά 4-10 ετών) σε έναν διάλογο με τα συναισθήματά και την σωματοποίησή τους. Με σημείο αφετηρίας το ίδιο τους το σώμα κατά την παρατήρηση της έκθεσης και εργαλεία ασκήσεις και διαδραστικά παιχνίδια, το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί 21-26 Ιουλίου στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, ενώ στις 27 Ιουλίου θα παρουσιαστούν δημοσίως τα αποτελέσματά του.

Πληροφορίες & προκρατήσεις για τις εκπαιδευτικές δράσεις: itiptinos@gmail.com, 6988360280

Otherlands

Η site-specific έκθεση OTHERLANDS παρουσιάζεται από τον ATOPOS cvc στον μοναδικό αρχαιολογικό χώρο του Ηραίου Περαχώρας στην Κορινθία, στο πλαίσιο του προγράμματος 2024 του θεσμού του Υπουργείου Πολιτισμού «Όλη η Ελλάδα της πολιτισμός».

Η έκθεση OTHERLANDS, σε επιμέλεια Στέφης Στούρη, προτείνει ένα χώρος κριτικής συνάντησης με το Άλλο· γλυπτά του Πέτρου Μωρή και έργα ηχητικής μυθοπλασίας του Τζέφ Βάγγερ και της Σαβίνας Γιαννάτου διαπλέκονται σε μια αντήχηση όλων όσα υπάρχουν και υπήρξαν σε αυτή τη γη, ανθρώπινα και μη ανθρώπινα σώματα, αρχαιολογικά κατάλοιπα και γεωλογικά υλικά. Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν γεωδιαδρομές (13/7 στις 19.00) και δύο live ηχητικές performance (20, 21/7 στις 19.00) ενεργοποιώντας τα σώματα δημιουργώντας προσωπικές συνδέσεις χρονικότητας, τοπίου και γεωπεριβάλλοντος.

Χαμένες ιστορίες και συνδέσεις προαρχαϊκής ιστορίας και μυθολογίας διατηρούν μια άμεση σύνδεση με το υπέδαφος καθώς η έκθεση OTHERLANDS εξερευνά την ετερότητα στο βαθύ χρόνο, ως δομικό συστατικό των συγκρούσεων τόσο σε κοινωνικό όσο και σε διαπολιτισμικό επίπεδο. Ο βαθύς χρόνος εγγράφεται μέσω της ολίσθησης των τεκτονικών πλακών και των ιχνοαπολιθωμάτων των λιθοφάγων ζώων της ασβεστολιθικές κολώνες του αρχαιολογικού χώρου. Μέσα στον βαθύ χρόνο είμαστε σε θέση να επαναπροσδιορίσουμε ιστορικές και σύγχρονες συγκρούσεις, καθώς ενδίδουμε σε πιο αργές διαδικασίες δημιουργίας και αποδημιουργίας.

Οι απροσδόκητες συναντήσεις με τα γλυπτά του Πέτρου Μώρη στον αρχαιολογικό χώρο και πάνω από την ακτή δημιουργούν μια διαδρομή που συνδέει της απομυθολογικοποιημένες ιστορίες με το γεωπεριβάλλον. Ενώ στο ανώτερο επίπεδο του αρχαιολογικού χώρου μέσα από την ηχητική μυθοπλασία του Τζεφ Βάγγερ και της Σαβίνας Γιαννάτου δημιουργείται μια τοποθετημένη και ενσώματη πρακτική ακρόασης που παρέχει βαθύτερες πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα και της επιδράσεις του τοπίου.

Γιώργης Ζάρκος: Τρεις πέτρες, μια βιτρίνα κι ένας εγκλεισμός

Ο συγγραφέας Γιώργης Ζάρκος στα τέλη της δεκαετίας του ‘20 έπεσε θύμα λογοκλοπής, καθώς ένα διήγημά του δημοσιεύεται με διαφορετικό όνομα. Αφού προσπαθεί εις μάτην να αποκαταστήσει αυτήν την εις βάρος του αδικία, εν τέλει σπάει τρεις φορές τις βιτρίνες του εκδοτικού οίκου Πυρσός. Η πράξη του αυτή τον οδηγεί με εισαγγελική εντολή στο Δημόσιο Ψυχιατρείο Αθηνών για «παρακολούθηση».

Η περιπατητική performance Γιώργης Ζάρκος: τρεις πέτρες, μια βιτρίνα, κι ένας εγκλεισμός, εξαπλωμένη στο Κάστρο της Πάτρας, διερευνά την εμπειρία του εγκλεισμού του συγγραφέα στο Δαφνί και τη σύγκρουσή του με το λογοτεχνικό, πολιτικό, δικαστικό και ψυχιατρικό κατεστημένο της εποχής του.

Ακούγονται αποσπάσματα από τα κάτωθι βιβλία:
* Ζάρκος Γιώργης, Η τρέλα σ’ όλα τα στάδια, εκδ. Κάλβος, Αθήνα, 1981.
* Ζάρκος Γιώργης, Ζωντανά πτώματα, εκδ. Κάλβος, Αθήνα, 1981.
* Ζάρκος Γιώργης, Τέσσερις λίβελοι, εκδ. Φαρφουλάς, Αθήνα, 2007.
* Υφαντής Δημήτρης, Αυτός που έσπασε τις βιτρίνες – Γιώργης Ζάρκος, εκδ. Άγρα, Αθήνα, 2020.

Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Υφαντή Δημήτρη για την πολύτιμη βοήθειά του και την απλόχερη παραχώρηση ερευνητικού υλικού.